NOVEC

Wprowadzenie

• Gaz NOVEC-1230 jest jednym z przedstawicieli „czystych środków gaśniczych” na polskim rynku.

Charakterystyka środka gaśniczego NOVEC

• Środek gaśniczy o nazwie handlowej NOVEC-1230, jest jednym z najbardziej zaawansowanych zamienników halonów na rynku gazowych systemów gaśniczych.
• Charakteryzuje się zwiększoną skutecznością oraz bezpieczeństwem dla ludzi i środowiska (jest środkiem bezpiecznym dla człowieka w zastosowanym stężeniu).
• Posiada zerowy potencjał niszczenia warstwy ozonowej (ODP=0), a potencjał efektu cieplarnianego jest równy jeden (GWP=1), co oznacza,  że nie pozostawia żadnych zanieczyszczeń po wyładowaniu.
• Nie przewodzi prądu elektrycznego.

Zalety środka gaśniczego NOVEC

• Ogromną zaletą gazu NOVEC jest minimalny czas rozpadu w atmosferze, który wynosi zaledwie 5 dni, co plasuje go w czołówce czystych środków gaśniczych przyjaznych środowisku.
• Brak jakichkolwiek ubocznych produktów rozpadu środka gaśniczego, dodatkowo przemawia za bezpieczeństwem urządzeń i ludzi w atmosferze gaśniczej.
• Gaz po wyładowaniu nie pozostawia żadnych osadów, nie powoduje korozji, nie przewodzi elektryczności.
• Jest całkowicie bezbarwny, a więc nie powoduje ograniczenia widoczności.
• Zaawansowane badania naukowe dowodzą, że środek gaśniczy NOVEC nie stanowi żadnego zagrożenia dla ludzi przebywających w chronionym pomieszczeniu.

Zastosowanie gazu NOVEC:

• zabezpieczanie pomieszczeń ze sprzętem elektronicznym i innymi urządzeniami pod napięciem;
• wszędzie tam gdzie przechowywane jest mienie wysokiej wartości;
•  zalecany jest do stosowania w przypadku pomieszczeń z palnymi cieczami i gazami;
• znakomicie nadaje się zarówno do gaszenie zaistniałego pożaru, jak również do zobojętnienia atmosfery, co ma uniemożliwić powstanie pożaru oraz nie dopuścić do wybuchu.

Opis gazu NOVEC

• Środek gaśniczy NOVEC-1230 nie jest kwalifikowany do gazów cieplarnianych.
• Działanie gazu NOVEC-1230 polega na aktywnym odbieraniu energii z procesu palenia, poprzez oddziaływanie fizyczne i chemiczne.
• NOVEC-1230 w przeciwieństwie do innych środków gaśniczych znajduje się w stanie skroplonym w ciśnieniu atmosferycznym, dzięki czemu zajmuje niewielką powierzchnię składową (nawet 10-krotnie mniejszą w porównaniu do gazów gaśniczych obojętnych). Nie zachodzi potrzeba wyodrębniania oddzielnego pomieszczenia na butle.
• W porównaniu z innymi instalacjami na gazy obojętne, NOVEC-1230 dzięki niewielkiej ilości butli swobodnie rozmieszczanych w danym pomieszczeniu, ma znacznie niższe koszty instalacji, obsługi i konserwacji.
•  Podczas gaszenia instalacji elektrycznych wysoki próg parowania środka, nie powoduje powstawania tzw. szoku termicznego dla elektroniki, jaki może wystąpić przy użyciu innych środków gaśniczych (np. dwutlenek węgla).

Na system składają się:

• zbiorniki na środek gaśniczy;
• zawory;
• dysze gaśnicze;
• centrala sterująca stałymi urządzeniami gaśniczymi.

Zbiorniki

• Zbiorniki na gaz NOVEC-1230 produkowane są w różnych wielkościach (od 14 do 345 litrów).
• Duża gama zbiorników pozwala zaoferować zbiorniki optymalnie dobrane do dokładnie wyliczonej ilości środka gaśniczego.
• Gazem roboczym wyrzucającym środek gaśniczy ze zbiorników jest nieszkodliwy dla ludzi i środowiska azot pod ciśnieniem 34,5 barów.

Zawory i dysze

• Każdorazowo dla systemu zawory oraz dysze dobierane są indywidualnie za pomocą komputerowego programu obliczeniowego dla każdej chronionej przestrzeni i pomieszczenia, uwzględniające szczególne wymagania środka gaśniczego m.in.: określony czas wypływu ≤10 sek.

System może służyć do gaszenia pożarów w następujących obiektach:

• pomieszczeniach i urządzeniach;
• pomieszczenia komputerowe;
• rozdzielnie prądowe;
• archiwa;
• zabytki;
• cenne dzieła sztuki;
• sterownie procesów technologicznych;
• unikatowa aparatura medyczna;
• urządzenia telekomunikacyjne;
• turbiny gazowe;
• hamownie silników;
• magazyny substancji łatwopalnych (benzyna, olej, farby, lakiery) i wiele innych.

System gaszenia pożaru uruchamiany jest na 4 różne sposoby:

1. Przez zadziałanie, pracujących w koincydencji czujek dymu rozmieszczonych w pomieszczeniu chronionym, zainstalowanych na dwóch liniach dozorowych.
2. Przez wciśnięcie ręcznego przycisku uruchomienia gaszenia, umieszczonego przy wejściu do pomieszczenia.
3. Przez wciśnięcie wyzwalacza ręcznego, który jest częścią zespołu wyzwalacza elektromagnetycznego i ręcznego.    Uruchomienie systemu za pomocą wyzwalacza ręcznego powoduje natychmiastowy wypływ środka gaśniczego.
4. Za pomocą przycisku START umieszczonego na obudowie centrali gaszenia. Z założenia jest to przycisk serwisowy.

Sposoby uruchomienia systemu gaszenia oraz algorytmy pracy.

Opis procedury gaszenia

• Rozpoczęcie procedury gaszenia, w przypadku wykrycia pożaru poprzedzone będzie alarmem pierwszego i drugiego stopnia.
•  Po tym następuje zwłoka czasowa i uruchomienie gaszenia.
• Alarm pierwszego stopnia sygnalizowany jest w centrali i przez sygnalizator akustyczny.
• Centrala wówczas wejdzie w stan alarmu drugiego stopnia
• Alarm II stopnia spowodowany zadziałaniem dwóch czujek na dwóch odrębnych liniach podłączonych do centrali jest równoznaczny z alarmem II stopnia spowodowanego wciśnięciem przycisku START GASZENIE.
• Alarm II stopnia sygnalizowany jest przez sygnalizatory optyczno-akustyczne w pomieszczeniu oraz w centrali sterującej. Czas zwłoki przeznaczony jest na ewakuację osób przebywających w pomieszczeniu.
• Czas zwłoki ustawiono na 60 sekund.
• Uwolnienie środka gaśniczego za pomocą wyzwalacza ręcznego wchodzącego w skład zespołu wyzwalacza elektromagnetycznego i ręcznego umieszczonego na butli następuje natychmiast bez zwłoki czasowej.
• Od czasu rozpoczęcia wyzwalania środka gaśniczego niezależnie od procedury uruchomienia nie ma możliwości wstrzymania gaszenia, butla zostanie całkowicie opróżniona.
• Uwolnienie środka gaśniczego trwa maksymalnie 10s.  System uwalnia do przestrzeni chronionej określoną ilość gazu poprzez układ przewodów i dysz.
• Jeśli sygnalizator informujący o wyzwoleniu środka gaśniczego znajdujący się na zewnątrz pomieszczeń gaszonych informował będzie o wyzwoleniu środka gaśniczego nie należy wchodzić do pomieszczenia oraz powiadomić odpowiednie służby.

Obliczenia projektowe ilości gazu

•  Dla gazu NOVEC-1230 wartość NOAEL (najwyższe stężenie, przy którym nie zaobserwowano niekorzystnego oddziaływania toksycznego lub fizjologicznego) wynosi 10,0% obj., natomiast wartość LOAEL (najniższe stężenie przy którym po raz pierwszy zaobserwowano niekorzystne oddziaływanie toksyczne lub fizjologiczne) wynosi >10,0 % obj.

Podstawowe komponenty stałego urządzenia gaśniczego

NOVEC-1230 (FK-5-1-12)

• Stałe urządzenie gaśnicze na gaz NOVEC-1230 zbudowane jest z następujących komponentów:
  • zasobniki: butle;
  • środek gaśniczy NOVEC-1230 (FK-5-1-12);
  • dysze gaśnicze 360°;
  • zespół wyzwalacza elektromagnetycznego i ręcznego;
  • manometr z łącznikiem ciśnieniowym zbiorników ze środkiem gaśniczym;
  • łącznik ciśnieniowego wypływu środka gaśniczego;
  • przewody rurowe;
  • kształtki hydrauliczne;
  • centrala sterująca stałymi urządzeniami gaśniczymi;
  • uniwersalna czujka optyczna dymu wraz z gniazdami;
  • przyciski START Gaszenia (uruchomienia gaszenia), STOP Gaszenia (wstrzymania gaszenia);
  • sygnalizator akustyczny;
  • sygnalizatory informacyjne: wewnętrzny i zewnętrzny;
  • okablowanie;
  • oznakowanie systemu gaśniczego, instrukcje obsługi.

• Zasobniki 
  •  Środek gaśniczy NOVEC-1230 (FK-5-1-12) jest przechowywany w zasobnikach zaopatrzonych w szybko zwalniane zawory.
  • Zbiorniki wraz z przewodami tworzą instalację hydrauliczną
•  Środek gaśniczy
  • Jest jednym z najpopularniejszych zamienników halonu, zaliczany do czystych środków gaśniczych.
  •  Podczas procesu gaszenia pożaru cząsteczki środka gaśniczego pochłaniają ciepło generowane w procesie spalania (odbierają energię), dzięki czemu temperatura płomienia spada poniżej temperatury zapłonu i ogień zostaje stłumiony.
  • Efekt gaszenia ognia uzyskany zostaje dzięki równomiernemu rozprowadzeniu środka w pomieszczeniu w ciągu 5 – 10 sekund.
  • Środek NOVEC-1230 nie wywiera szkodliwego wpływu na organizm ludzki przy projektowanym stężeniu.
  • Niskie stężenie tego środka sprawia, że redukcja zawartości tlenu jest znikoma, a więc nie wywołuje trudności w oddychaniu
•  Dysze gaśnicze
  • Dysze są ostatnim elementem układu przepływu gazu.
  • Należy je zainstalować w pozycji wiszącej.
  • Nie wolno ich malować.
•  Zawór zbiornika
  • Zbiornik ze środkiem gaśniczym wyposażony został w zawór upustowy.
  • W zaworze wbudowano miernik ciśnienia (manometr), wskazujący aktualne ciśnienie w zbiorniku
• Manometr z łącznikiem ciśnieniowym zbiorników ze środkiem gaśniczym
  • Jest to manometr posiadający dodatkowo przełącznik kontaktowy i jest zainstalowany bezpośrednio na zaworze butlowym.
  •  Urządzenie oprócz odczytu wzrokowego przekazuje sygnał spadku ciśnienia do panelu sterowniczego
•  Zawór zbiornika
  • Zbiornik ze środkiem gaśniczym wyposażony został w zawór upustowy.
  • W zaworze wbudowano miernik ciśnienia (manometr), wskazujący aktualne ciśnienie w zbiorniku.
  • Zawór jest wyposażony w kilka złączy, do których instaluje się główne elementy systemu
• Zespół wyzwalacza elektromagnetycznego i ręcznego
  • Wyzwalacz elektromagnetyczny jest elementem systemu odpowiadającym za wyzwolenie środka gaśniczego z zasobnika.
  • Wyposażony jest w elektrozawór, który po otrzymaniu sygnału z centrali powoduje otwarcie zaworu, uruchamiając gaszenie.
  • Wyzwalacz ręczny pozwala na uruchomienie mechaniczne natychmiastowe bez zwłoki czasowej
• Łącznik ciśnieniowego wypływu środka gaśniczego
  • Element instalacji sygnalizujący wyzwolenie środka gaśniczego z butli.
  • Czujnik wyładowania zarówno przesyła sygnał do centrali sterującej, jak równie sygnalizuje wyładowanie wskaźnikiem znajdującym się na obudowie czujnika
• Przewody rurowe
  • Gaz płynie instalacją rurową od zbiornika ciśnieniowego do dysz
• Kształtki hydrauliczne
  • Należy zwrócić uwagę, aby kształtki były wykonane z żeliwa ciągliwego lub ze stali.
  • Testowe ciśnienie pracy co najmniej 55bar
• Centrala sterująca stałymi urządzeniami gaśniczymi
  • Centrala automatycznego gaszenia jest przeznaczona do wykrywania pożaru i sterowania stałymi urządzeniami gaśniczymi, zawierającymi środek gaszący w postaci gazowej, ciekłej lub w postaci aerozoli oraz monitorowania procesu samoczynnego gaszenia.
  • Centrala sterująca współpracuje z konwencjonalnymi czujkami pożarowymi oraz wyspecjalizowanymi przyciskami, umożliwiającymi ręczne uruchomienie i wstrzymanie procesu gaszenia, jak również z sygnalizatorami akustycznymi i optycznymi.
  • Centrala jest przystosowana do obsługi jednej strefy gaśniczej.
  • Centrala sterująca, po wykryciu pożaru, realizuje:
    •  sterowanie sygnalizacją ostrzegawczą z zaprogramowanym czasem ewakuacji;
    • sterowanie urządzeniami gaszącymi
• Proces automatycznego gaszenia jest inicjowany przez:
  •  zadziałanie dwóch czujek na dwóch różnych liniach dozorowych pracujących w koincydencji,
  •  wciśnięcie przycisku (START GASZENIA),
  • wciśnięcie przycisku START GASZENIA w centrali
• Proces automatycznego gaszenia przebiega dwuetapowo:
  • etap OSTRZEŻENIE – przeznaczony na ewakuacje osób ze strefy gaszenia;
  •  etap GASZENIE – przeznaczony na gaszenie pożaru w wyniku podania sygnałów sterujących z centrali do zespołu wyzwalacza elektromagnetycznego i ręcznego otwierającego butle ze środkiem gaśniczym
• Uniwersalna optyczna czujka dymu wraz z gniazdem
  • Optyczna czujka dymu jest przeznaczona do wykrywania widzialnego dymu, powstającego w bezpłomieniowym początkowym stadium pożaru, wtedy, gdy materiał zaczyna się tlić, a wiec na ogół przed pojawieniem się otwartego płomienia i zauważalnego wzrostu temperatury
• Przycisk START (uruchomienia gaszenia) i przycisk STOP (wstrzymania gaszenia)
  •  Odpowiadają za następujące funkcje:
    •  ręczne uruchomienie gaszenia;
    • ręczne wstrzymanie procedury gaszenia
• Sygnalizator akustyczny
  • Sygnalizator generuje dźwięk o natężeniu w odległości 1m >100dB oraz ostrzegawcze sygnały błyskowe świetlne
• Sygnalizatory informacyjne: wewnętrzny i zewnętrzny
  • Sygnalizatory przeznaczone są do optycznego i akustycznego powiadamiania osób znajdujących się w pomieszczeniu o rozpoczęciu procedury gaszenia jak również ostrzeżenia przed wejściem do pomieszczenia, w którym nastąpiło wyładowanie środka gaśniczego
• Okablowanie
• Oznakowanie systemu gaśniczego, instrukcje obsługi
  • Pomieszczenie przeznaczone do ochrony gazem wyposażone zostało w zestaw oznaczeń, służących informowaniu osób o podstawowych funkcjach systemu i sposobie działania w nagłych wypadkach.

Serwis i konserwacja

• Dane ogólne
  • Instalator powinien przeszkolić użytkownika w zakresie wymagań serwisowych i szkolenia personelu w zakresie bezpieczeństwa.
  • Użytkownik powinien kontrolować program inspekcji, aranżować przeglądy zgodnie z wymaganą częstotliwością oraz zachować zapis z inspekcji i serwisu w książce serwisowej.
  • Uwaga:
    • Ciągła zdolność do efektywnego działania systemu zwalczającego pożar polega na pełnym odpowiednim przeprowadzeniu testów.
• Program inspekcji wykonywany przez użytkownika
  • Program inspekcji użytkownika zmierza do wykrycia uszkodzeń we wczesnej fazie zanim może zajść potrzeba uruchomienia systemu.
• Odpowiedni program zawiera:
  •  czynności tygodniowe;
  •  czynności miesięczne.
• Harmonogram serwisu
  • Harmonogram serwisów powinien zawierać wymagania okresowej inspekcji i testu kompletnego systemu, włącznie ze zbiornikami ciśnieniowymi.
• Procedura weryfikacji systemu:
  • czynności półroczne;
  • czynności roczne;
  • zgodnie z datą następnego badania zbiornika.